|
โรคเอดส์ เป็นโรคที่ทำให้ประชาชนโดยทั่วไปประจักษ์
ถึงบทบาทสำคัญของระบบน้ำเหลือง (Lymphatic System) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการภูมิคุ้มกันของร่างกาย (Immune System)
ในการป้องกันเชื้อโรคชนิดต่าง ๆ ตั้งแต่ เชื้อปรสิต, สัตว์เซลล์เดียวตัวโต
จนถึงไวรัส และสิ่งแปลกปลอมต่อมนุษย์เรา
ระบบน้ำเหลืองมีเส้น (ท่อ) น้ำเหลืองเป็นขอบข่ายกระจายทั่วร่างกาย เหมือนกับเส้นโลหิตแดงและเส้นโลหิตดำ โดยแทรกอยู่ตามเนื้อเยื่อทั่วไป
ในท่อน้ำเหลืองมีน้ำเหลืองใส (ซึ่งความจริงไม่มีสี) และมีเม็ดหรือเซลล์น้ำเหลืองชื่อ
"ลิมไฟซัยท์" (Lymphocytes) ซึ่งเป็นเซลล์สำคัญในการต่อสู้ทำลายเชื้อโรค
ตามเส้นใยของท่อน้ำเหลืองนี้ มีกลุ่มของต่อมน้ำเหลือง
รูปร่างเหมือนถั่วแดงเม็ดเล็กๆ กระจายอยู่ตามส่วนต่างๆ ของร่างกายเสมือนเป็นด่านหน้าคอยสกัดกั้นเชื้อโรค
ไม่ให้กระจายไปยังส่วนอื่นของร่างกาย ด้วยเหตุนี้ต่อมน้ำเหลืองที่พบ
ตามขาหนีบ มีหน้าที่ดักเชื้อโรคที่เข้าจากบาดแผล ตามเท้า ตามช่อง
ตลอดจนบริเวณอวัยวะเพศ นอกเหนือไปจากคอยดักเชื้อโรค
ที่ไหลเวียนมาตามกระแสน้ำเหลืองทั่วไป และต่อมน้ำเหลืองที่พบ
เป็นกลุ่มอยู่บริเวณรักแร้, ต้นคอ, ก้านคอและช่องท้อง เป็นต้น
อวัยวะอื่นๆ ของร่างกาย เช่น ม้าม ต่อมไทมัส ที่อยู่ในทรวงอก
บริเวณขั้วของหัวใจ ต่อมทอนซิลและไขกระดูก ล้วนเป็นอวัยวะ
ที่ประกอบด้วยเซลล์น้ำเหลือง ช่วยทำหน้าที่ป้องกันร่างกาย
จากโรคภัยทั่งปวงเช่นกัน
ต่อมน้ำเหลืองโต อาจเนื่องจากหลายสาเหตุ
จากการติดเชื้อชนิดต่างๆ หรือเป็นมะเร็งได้ บรรดามะเร็งของเซลล์น้ำเหลืองนั้น
พบบ่อยคือ Hodgkin's Disease (Lympho retienloma)
ซึ่งตั้งตามชื่อ นพ.โทมัส ฮอดจ์กิน (Thomas Hodgkin)
ท่านเป็นแพทย์ชาวอังกฤษ ผู้มีชีวิตระหว่าง วันที่ 17 สิงหาคม ค.ศ.1798
และสิ้นชีวิตวันที่ 5 เมษายน ค.ศ.1866 ท่านได้ศึกษาโรคนี้
และบรรยายอย่างละเอียดไว้ในปี ค.ศ.1832 ดังนั้น
โรคนี้จึงได้รับการขานชื่อตามท่าน เพื่อเป็นการให้เกียรติ
ถึงแม้โรคฮอดจ์กินเป็นโรคที่พบเพียงหนึ่งเปอร์เซ็นต์ของมะเร็งทุกชนิด แต่ก็เป็นโรคที่พบบ่อยมากในวัยรุ่น และวัยเจริญพันธุ์ (15-34 ปี)
ตลอดจนคนที่อยู่ในวัยเกิน 55 ปี แพทย์นิยมเรียกมะเร็ง
ของระบบน้ำเหลืองที่หน้าตามิใช่แบบโรคฮอดจ์กินว่า
"มะเร็งของเซลล์น้ำเหลืองชนิดที่ไม่ใช่ฮอดจ์กิน
(Non-Hodgkin's Lymphomas)"
อาการที่พบบ่อยของโรคฮอดจ์กิน คือ ต่อมน้ำเหลืองตามที่ต่างๆ
เช่น คอ,รักแร้, ข้อศอก, ขาหนีบ มีขนาดโตขึ้น โดยไม่มีอาการเจ็บปวดแต่อย่างใด นอกจากนี้อาการร่วมที่อาจพบได้เป็นต้นว่า มีไข้ เหงื่อออกตอนกลางคืน,
เหนื่อยเพลียง่าย, น้ำหนักตัวลด หรือมีอาการคันตามบริเวณผิวหนัง ถึงแม้ว่าลักษณะดังกล่าวแล้วมิใช่การบ่งชี้ถึงโรคมะเร็งโดยเฉพาะ
เพราะอาการที่ว่า อาจเนื่องมาจากไข้หวัดใหญ่หรือการติดเชื้อไวรัสชนิดอื่นๆ แต่ถ้าอาการเหล่านี้ดำรงคงอยู่นานเกินสองสัปดาห์แล้ว บุคคลผู้นั้นควรได้รับการตรวจดูวินิจฉัยจากแพทย์
นอกจากการเจาะเลือดตรวจร่างกายโดยละเอียด และการถ่ายภาพเอกซเรย์ที่ปอด,
กระดูก, ตับ, ม้าม แล้ว ต่อมน้ำเหลืองที่มีขนาดโตขึ้นมานั้น
ควรได้รับการผ่าตัดเอาไปตรวจด้วยวิธีย้อมสี และส่องดูผ่านกล้องจุลทรรศน์อีกครั้ง
โรคฮอดจ์กินมีลักษณะเฉพาะ โดยที่การมีเซลล์ ซึ่งมีชื่อว่า
Reed-sternburg cell ในต่อมน้ำเหลือง คนไข้อาจได้รับการตรวจพิเศษด้วยวิธีใช้สีไปตามท่อน้ำเหลือง เพื่อดูลักษณะของต่อมน้ำเหลืองและท่อน้ำเหลืองทั่วไป แพทย์มักจะแบ่งความรุกรานของโรคนี้ต่อร่างกายคนเป็นขั้นตอน
เพื่อสะดวกแก่การดูแลรักษา ซึ่งอาจการให้เคมีบำบัดมะเร็ง
(Chemotherapy) หรือการฉายรังสีฆ่ามะเร็ง ซึ่งได้ผลดีในคนไข้
ที่เริ่มเป็นโรคนี้และมากกว่า 75 เปอร์เซ็นต์ อาจหายขาดจากโรคนี้ได้
ผลพลอยได้จากการรักษาด้วยรังสีบำบัดนี้ อาจก่อให้เกิดปัญหาแทรกซ้อนได้
เช่น การฉายแสงรักษามะเร็งแถบช่องท้องน้อย อาจก่อให้เกิดอาการคลื่นไส้
อาเจียน ท้องร่วงได้ ถ้าฉายแสงบริเวณทรวงอก อาจทำให้คนไข้เจ็บคอรู้สึกคอแห้ง คนไข้ดังกล่าวมักมีปัญหาทางด้านการตัดเชื้อส่วนยาฆ่ามะเร็ง
มักไปทำลายเซลล์ของเม็ดเลือด และเซลล์ที่เรียงตัวบุผนังลำไส้
รวมทั้งเซลล์ที่เป็นต้นกำเนิดของผม และขนทั่วร่างกาย ด้วยเหตุนี้ คนไข้นอกจากสภาพจิตใจไม่สมบูรณ์แบบ แล้วสภาพร่างกายยังทรุดโทรม
จากวิธีการรักษา ดังนั้น ญาติพี่น้องมิตรสหายและบุคลลในครัวเรือน
ควรให้กำลังใจช่วยกันดูแลผู้ป่วยอย่างเต็มที่ เพราะปัจจุบันคนไข้โรคนี้
มีโอกาสหายขาดได้สูงมาก
|
