การตรวจคัดหามะเร็งเต้านม

หมอ 5024

มะเร็งเต้านมถ้าหากสามารถตรวจวินิจฉัยได้แต่เนิ่นๆ จะรักษาให้หายขาดได้ จึงมีความพยายามที่จะตรวจคัด (SCREENING) หามะเร็งตั้งแต่ระยะแรกเริ่มเป็น การตรวจเต้านมด้วยตนเอง (SELF EXAMINATION) การตรวจเต้านมอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้สังเกต การเปลี่ยนแปลงที่เต้านมได้ ขั้นแรกควรทำความคุ้นเคย กับลักษณะปกติของเต้านมและลองคลำดู เมื่อคุ้นเคยแล้ว ก็จะทำให้สามารถสังเกตสิ่งที่เปลี่ยนไปได้ถ้าตรวจตัวเองทุกเดือน หลายคนอาจรู้สึกแปลก ๆ ที่ต้องคลำเต้านมตัวเอง นั่นก็เป็นเรื่องธรรมดา แต่เมื่อทำไปบ่อยๆ แล้วก็จะชินเอง ช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการคลำเต้านมตัวเองก็คือ 5-7 วัน หลังจากเริ่มมีประจำเดือน เพราะจะเป็นช่วงที่เต้านม ไม่เจ็บเท่าไรนักและไม่บวมมาก ในกรณีที่ท่านเป็นหญิง วัยหมดประจำเดือนแล้ว ก็ขอให้เลือกตรวจเป็นประจำ ณ วันใดวันหนึ่งของเดือนปฏิทิน วิธีการก็คือ เลือกระยะเวลาที่สะดวกที่สุด เขียนหรือแสดงสัญลักษณ์เตือนความจำเอาไว้ เข้าคู่กับเพื่อนสนิทเพื่อช่วยกันเตือนความจำ แขวนป้ายเตือนความจำไว้ที่ฝักบัวในห้องน้ำ ให้รางวัลตัวเองทุกคนหลังการตรวจตัวเอง พ่วงหรือโยงกิจกรรมการตรวจเต้านมของตัวเอง เข้ากับกิจกรรมประจำเดือนอื่นๆ ที่ต้องทำอยู่แล้ว เช่น เขียนเช็คสั่งจ่ายชำระหนี้ผ่อนส่ง การตรวจร่างกายโดยแพทย์ (PHYSICAL EXAMINATION) คุณหมอจะเป็นผู้ตรวจหาก้อนหรือการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ในเต้านมที่อาจบ่งชี้มะเร็ง ประสบการณ์และทักษะของคุณหมอ อาจได้เปรียบคนทั่วไปในเรื่องความชำนาญ และโอกาสที่จะตรวจพบก้อน การตรวจร่างกายที่ดีควรจะประกอบด้วย การตรวจดูต่อมน้ำเหลือง การเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง การดูของเหลวเยิ้มจากหัวนม ในกรณีที่ท่านจะนัดพบคุณหมอ ขอให้เลือกวันของรอบเดือน ที่เต้านมของท่านไม่เจ็บมากเวลาจับต้อง สิ่งที่ควรถามคุณหมอ ควรถ่ายเอกซเรย์เต้านมบ่อยแค่ไหน ? ควรจะตรวจติดตามผลอีกเมื่อใด ? จะตรวจเต้านมด้วยตนเองให้ถูกต้องได้อย่างไร ? ถ้าคุณหมอตรวจพบก้อน ควรซักถามว่า ก้อนที่คลำได้เป็นอะไร ? จะต้องไปศูนย์แพทย์ที่มีคลินิกตรวจเต้านมโดยเฉพาะ หรือไม่ ? ควรจะมีการตรวจพิเศษเพิ่มเติม เช่น อัลตราซาวนด์หรือ เอกซเรย์แมมโมแกรมหรือไม่ ? ต้องตัดชิ้นเนื้อมาตรวจหรือไม่ ? เพราะอะไร ? การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์ (MAMMOGRAM) การใช้เอกซเรย์ถ่ายภาพเต้านมเรียกว่า "แมมโมแกรม" (MAMMOGRAM) ซึ่งจะสามารถถ่ายภาพก้อนมะเร็งที่มีขนาดเล็ก ทำให้ค้นพบก้อนที่หมอ หรือตัวท่านเองจะคลำได้ล่วงหน้าถึง 2 ปี จึงนับเป็นการตรวจคัดมะเร็งเต้านมที่มีคุณค่ามากที่สุด นับตั้งแต่มีแมมโมแกรมแล้ว ร้อยละ 25 ของมะเร็งที่ตรวจพบทุกวันนี้ จะมีขนาดเล็กกว่า 1/3 นิ้ว และมักจะยังไม่ลุกลามออกไปนอกเต้านม อย่างไรก็ตาม แมมโมแกรมก็ไม่ใช่ว่าจะดีเลิศประเสริฐสุด เพราะยังปรากฏว่ามะเร็ง 5-10% หรือก้อนที่คลำได้แน่ๆ แต่ไม่เห็นในเอกซเรย์ เมื่อท่านจะไปรับการถ่ายภาพเอกซเรย์เต้านม ควรรับข้อเสนอแนะเพื่อการตรวจที่ดีที่สุดดังนี้ หลีกเลี่ยงการใช้ยาดับกลิ่น, โลชั่น, แป้งโรยตัว หรือยาทารักแร้ หรือเต้านม เพราะผลิตภัณฑ์เหล่านี้จะก่อให้เกิดเงาในภาพเอกซเรย์ได้ การตีบเต้านมของเครื่องเอกซเรย์จะทำให้รู้สึกเจ็บ แต่ก็จะเป็น เพียงชั่วเวลาสั้น ๆ ไม่กี่วินาที โดยจะมีผลทำให้ภาพคมชัด จึงขอให้อดทนไว้ ควรไปรับการถ่ายภาพแมมโมแกรม 1 สัปดาห์หลังประจำ เดือนมา ซึ่งจะทำให้เต้านมเจ็บน้อยลง แต่ในรายที่หมดประจำเดือนแล้ว ก็สามารถเอกซเรย์ได้ทุกเวลา แจ้งให้เจ้าหน้าที่เอกซเรย์ทราบในกรณีที่ท่านกำลังรับประทาน ฮอร์โมนเพศเสริมอยู่ (HORMONE REPLACEMENT THERAPY หรือ HRT) เพราะ HRT อาจทำให้ การแปลผลเอกซเรย์ยากขึ้นเนื่องจากฮอร์โมน มีผลทำให้เต้านมมีความหนาแน่นขึ้น เลือกสถานถ่ายเอกซเรย์เต้านมที่มีชื่อเสียงว่า คุณภาพดี ท่านที่ซื้อประกันสุขภาพไว้ ถึงบริษัทประกันจะไม่จ่ายค่า เอกซเรย์เต้านมก็ควรจ่ายเอง ตารางสรุปการตรวจคัดมะเร็งเต้านมตามวัยต่างๆ อายุ วิธีการตรวจคัด ต่ำกว่า 40 ปี ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุก ๆ เดือน ต่ำกว่า 40 ปี แต่มีความเสี่ยงสูง (พี่สาวน้องสาวหรือแม่เป็นมะเร็งเต้านม ขณะที่มีอายุต่ำกว่า 40 ปี หรือก่อนประจำเดือนหมด) - ตรวจเต้านมด้วยตนเองเป็นประจำทุกๆ เดือน -เริ่มถ่ายภาพเอกซเรย์แมมโมแกรมของเต้านม ตั้งแต่วันก่อนที่แม่หรือพี่น้องเป็นมะเร็ง 5-10 ปี เช่น ถ้าแม่เป็นตั้งแต่อายุ 35 ปี ก็ขอให้ตัวเองให้ตัวเอง เริ่มถ่ายภาพเต้านมตั้งแต่อายุ 25 หรือ 30 ปี -ให้หมอตรวจเต้านมให้ทุกปี อายุ 40-49 ปี** - ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน - ตรวจแมมโมแกรมประจำปีทุกปี - ให้คุณหมอตรวจร่างกายประจำปีทุกปี อายุ 50 ปีขึ้นไป - ตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน - ตรวจแมมโมแกรมทุปี - ให้คุณหมอตรวจร่างกายทุกปี ** หมายเหตุ ผู้เชี่ยวชาญยังไม่เห็นพ้องต้องกัน เรื่องความถี่ของการตรวจแมมโมแกรมในวัย 40-49 ปี จึงขอให้ติดตามหรือถามได้จากคุณหมอประจำตัวของท่าน โดยมีปัจจัยต่างๆ ประกอบการพิจารณา

หมอ 5024

main