ปั้นชีวิตใหม่ด้วยชีวจิต

โดย ดร. สาทิส อินทรกำแหง

81 โรคหน้าร้อน

ที่พูดเหมือนเล่นสำนวนอย่างนี้ ก็เพราะอยากจะบอกให้คุณผู้อ่านทราบว่า พอมันร้อนสักพักหนึ่ง แล้วเราจึงจะเกิดป่วยโรคในฤดูร้อน ต้องใช้เวลาการฟักตัวของเชื้อโรค ประมาณหนึ่งหรือสองอาทิตย์ หลังจากติดเชื้อแล้วเราจึงจะป่วย ไม่ใช่ว่าร้อนปุ๊บก็ป่วยปั๊บ

ขอคุยกันเรื่องท้องร่วงหรือท้องเดินก่อน ทำไมจึงท้องเดิน ก็เพราะเมื่อท้องของเรา (กระเพาะและลำไส้) ถูกรบกวน ไม่ว่าจะติดเชื้อ หรืออาหารรสจัด เปรี้ยว เค็ม หวาน เผ็ดเกินไป ผนังกระเพาะและลำไส้ จะไม่ดูดซึมของเหลวจากอาหาร เมื่อเป็นเช่นนี้ของเหลวทั้งหมด ก็จะวิ่งจี๋ออกจากลำไส้ เราจึงท้องเดิน

อะไรที่ทำให้ท้องไส้ของเราถูกรบกวน หรือจะพูดภาษาแบบคุยกันเล่น ก็พูดได้เต็มปากง่ายๆ ว่าได้แทบทุกอย่าง แม้แต่เวลาเราเกิดอารมณ์บูด เสียใจ หรือตกใจเป็นทุกข์เป็นร้อนมากเกินไป ก็ท้องเดินได้ นอกไปจากนั้นสาเหตุทางกายก็ยังมี พวกยาปฏิชีวนะ-เกิดการอักเสบจากติดเชื้อโรค- เกิดการแพ้อาหารบางอย่าง โดยเฉพาะอาหารทะเล-อาหารเป็นพิษ- กินอาหารหรือกินเหล้ามากเกินไป- กินยาระบายมากเกินไป ฯลฯ

ในกรณีที่ท้องเดินเนื่องมาจากการติดเชื้อ อาการที่จะเพิ่มขึ้นมา นอกเหนือจากท้องเดินก็คือ ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน และก็อาจจะมีไข้ขึ้นด้วย

ถ้าหากว่าคุณท้องเดินจากการติดเชื้อ ก็อย่าประหลาดใจ ว่าทำไมเราก็ปรกติดีทุกอย่าง แต่จู่ๆ มันเกิดท้องเดินขึ้นได้อย่างกะทันหัน นั่นก็เพราะคุณกินอาหาร (อาจจะเพราะไปพักผ่อน-เที่ยว แล้วก็เลยสนุกสนานกับเพื่อน ด้วยการเลี้ยงและดื่มมากจนเกินไป) เรียกว่ากินและดื่มจนล้นกระเพาะนั่นแหละ

ถ้าเป็นอย่างนี้ ก็ต้องระวังเรื่องการคลื่นไส้ อาเจียนจะเกิดขึ้นอย่างรุนแรง จะรุนแรงจนถึงขนาดมีเลือดออกมา ปนกับอาเจียนด้วย ที่เป็นอย่างนี้ เพราะท้องไส้มันขย้อนอย่างรุนแรง เส้นเลือดฝอยในผนังกระเพาะและลำไส้ เกิดแตกขึ้นมาเลือดก็ออกมาได้

ในบางท้องถิ่นซึ่งขายอาหาร การอนามัยท้องถิ่นนั้นสกปรกมาก ต้องระวังเชื้อโรคบิด (BACILLARY DYSETERY) เฉพาะท้องถิ่นที่อนามัยสกปรกนั้น แพทย์ของฝรั่งได้ยกตัวอย่างเป็นประเทศเลย อย่างเช่น อินเดีย ปากีสถาน บังกลาเทศ เม็กซิโก เป็นต้น

ประเทศไทยไม่ได้ถูกระบุไว้ในหนังสือเล่มนี้ แต่ผมก็ว่าไม่น่าไว้ใจ โดยเฉพาะร้านขายอาหารทะเล ที่เป็นแผงลอยและรถเข็น ร้านเหล่านี้จะอยู่ริมทะเล ใครเคยไปแถวบางแสน พัทยา หรือระยองคงจะนึกออก ร้านเหล่านี้เก็บอาหารไว้ในลังพลาสติก แช่นํ้าแข็งบ้างเล็กน้อย ส่วนมากแช่ฟอร์มาลิน พอเปิดฝาลังขึ้นมาแทบสลบ

ที่ร้านชายทะเลแถวบ้านเพก็น่าดูเช่นกัน มีร้านร้านหนึ่งเลยบ้านเพไปหน่อย ตั้งเพิงบุกเข้าไปในหาดทราย แต่หลังครัวซึ่งติดถนนกองขยะ แมลงวันตอมหึ่งเต็มไปหมด กองขยะดำเมี่ยมเพราะแมลงวัน มองไม่เห็นขยะเอาเสียเลย

ในหนังสือ DR.HEIMLICH'S HOME GUIDE TO EMERGENCY MEDICAL SITUATION ได้แนะไว้ว่า หากว่าคุณจะต้องไปกินอาหาร ในที่สกปรกเหล่านี้ ก่อนจะกินให้ดื่มนํ้ามะนาว (มะนาว 1-2 ลูก) เสียก่อน หรือถ้าคุณมียาทำจากเชื้อ ACIDOPHILUS ก็กินไว้ก่อนสัก 3 แคปซูล

เชื้อ ACIDOPHILUS เป็นเชื้อชนิดเดียวกับที่อยู่ในนมเปรี้ยว และนายแพทย์ HEIMLICH คือนายแพทย์ที่คิดท่าช่วยชีวิต คนที่อาหารติดคอให้รอดตายได้ ท่าที่ช่วยชีวิตก็คือขณะที่ผู้เคราะห์ ร้ายอาหารติดคอ สองมือไขว่คว้าดิ้นรนหายใจไม่ออก เพราะอาหารจะติดคอตายนั้น ท่านแนะนำให้คนจะช่วย ยืนอยู่ข้างหลังผู้เคราะห์ร้าย ก้มตัวลงเอามือประสานกันที่หน้าอกผู้ป่วย กระแทกแรงๆ ที่หน้าอก อาหารที่ติดคอจะหลุดกระเด็นออกมา

ที่ต้องระวังมากที่สุดก็คือ อาการท้องเดิน คลื่นไส้ อาเจียนของเด็กๆ การท้องเดินและอาเจียน จะทำให้เด็กเสียนํ้าหรือแร่ธาตุในตัวมาก จะทำให้เกิดช็อกได้ นายแพทย์ไฮม์มิค แนะนำให้ผสมนํ้าหนึ่งถ้วย กับนํ้าตาลหนึ่งช้อนชา และเบกิ้งโซดา กับเกลือ 1-4 ช้อนชา ให้เด็กดื่ม ถ้ายังท้องเดินอยู่ ต้องนำเด็กส่งโรงพยาบาลทันที

ที่จะต้องระวังอีกอย่างหนึ่งก็คือ นํ้าดื่ม หน้าร้อนอย่างนี้ ถึงแม้คุณจะไม่ได้ไปเที่ยวไหน อยู่กับบ้านเฉยๆ คุณก็ต้องระวังเรื่องนํ้าดื่ม โดยเฉพาะอย่างยิ่งนํ้าแข็ง

หน้าร้อนอย่างนี้ คนชอบกินนํ้าแข็งมาก นํ้าแข็งก้อนมักจะผลิตจากนํ้าประปาไม่ทัน เพราะฉะนั้นนํ้าอะไรก็ได้ที่จะเอามาทำนํ้าแข็ง และนํ้าขวดก็เหมือนกัน ถ้าไปต่างจังหวัดจะเห็นขวดยี่ห้อแปลกๆ มากมาย แม้ว่าทำจากนํ้าประปาก็ยังเชื่อไม่ค่อยได้ ยิ่งเป็นนํ้าบ่อ หรือนํ้ากวนสารส้ม ก็ยิ่งเสี่ยงต่อความตายมากยิ่งขึ้น

ท่านที่เดินทางไปต่างจังหวัด ด้วยรถไฟและรถทัวร์ นํ้าแข็งถุง โอเลี้ยงถุง หรือนํ้าอัดลมถุง อย่าได้กินเป็นอันขาดเชียวครับ

ที่ต้องระวังอีกอย่างหนึ่ง เวลาคุณไปเที่ยวทะเลฤดูร้อน ก็คือ ผิวหนัง คุณต้องระวังสองอย่าง อย่างหนึ่งคือ ยุงและแมลงกัดต่อย บางทีไม่ต้องอะไรมาก ขนาดแมลงเม่า หรือชีปะขาวตอม บางคนถึงขนาดแพ้หน้าบวมตาบวมก็ยังมี

อีกอย่างหนึ่งก็คือการโดนแดดเผา (SUNBURN) และการเป็นลมแดด การโดนแดดเผาจนเป็นลมนั้น แต่ ก่อนคนไทยไม่ค่อยเป็น แต่สมัยนี้มีมากเหมือนกัน คงจะเป็นเพราะไปเห่อตามฝรั่ง เห็นฝรั่งมันอาบแดดเพื่อให้เป็นผิวแทน ก็อยากจะแทนอย่างฝรั่งบ้าง ทั้งๆ ที่ตัวเองเกือบจะดำเมี่ยมอยู่แล้ว ผมเห็นบางคนตากแดด จนผิวเกรียมแห้งลอกออกมาเป็นแผ่นๆ ก็มี

สำหรับยาแก้แพ้ยุงและแมลงวันนั้น มีหลายขนานนะครับ ร้านขายยาก็มีหลายแห่ง ลองหาซื้อติดมือไปก็ดีอยู่ แต่ที่ดีที่สุดก็คือ อย่าไปเที่ยวกับใครสองคนตอนมืดๆ ถ้าคุณอยู่แต่ในห้อง หรือไม่ไปตากอากาศ ตอนคํ่าๆ มืดๆ ยุงหรือแมลงวันมันก็มากัดคุณไม่ได้

แต่ถ้าคุณถูกแมลงวันหรือยุงกัด จนแพ้และบวม ยาแก้แพ้ที่ติดตัวไปก็คงต้องเอาออกมาใช้ ถ้าหาไม่ได้ ยาพื้นเมืองง่ายๆ ก็คือ วุ้นจากว่านหางจระเข้ ทาแก้แมลงกัดต่อยได้ดีมาก ที่อยากจะเตือนก็คือ อย่าใช้ยาหม่อง หรือนํ้ามันทาแก้ปวดแก้บวม อย่างที่เขาโฆษณากันหนาหูเลย ไม่ได้ผลหรอก

สำหรับแพ้แดดหรือลมแดดนั้น ในวารสารการแพทย์ NEW ENGLAND JOURNAL OF MEDICINE ได้แนะนำว่าให้ใช้วิตามิน PABA 5% ผสมกับแอลกอฮอล์เอธิล ทาป้องกันไว้ก่อนที่จะออกไปถูกแดด ว่าที่จริงนํ้ามันต่างๆ ที่ขายกันเกลื่อนสำหรับทากันแดด (SUNSCREENING LOTION) นั้นก็มีขายมากมาย แต่ละชนิดนั้นก็มักจะขาดวิตามิน PABA ไม่ได้ วิตามินตัวนี้เป็นตัวหนึ่งในกลุ่มวิตามิน B.COMPLEX

ในขณะเดียวกันในหนังสือ PHYSICIAN'S HANDBOOK ON ORTHOMOLECCULAR MEDICINE ได้แนะนำว่าควรจะกิน วิตามิน A, C, D, PABA และ PANTOTHENIC ACID เพิ่มเติม ก่อนหน้าจะไปเที่ยว ระหว่างไปเที่ยว จนกระทั่งกลับมาจากเที่ยวแล้วสักหนึ่งอาทิตย์ จะทำให้การไหม้เกรียมจากดวงอาทิตย ์เป็นน้อยหรือเกือบจะไม่เป็นเลย

ต่อไปเป็นข่าวเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาหารทะเล ซึ่งแช่ฟอร์มาลินครับ เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว ผมไปพูดที่สหกรณ์เลมอนฟาร์มพัฒนา ได้ทราบจากคุณโสภณ สุภาพงษ์ กรรมการอำนวยการ และคุณสุวรรณา หลั่งนํ้าสังข์ ผู้จัดการสหกรณ์ ว่าไม่ต้องห่วงเรื่องฟอร์มาลิน เพราะอาหารทะเลของเลมอนฟาร์ม เป็นอาหารทะเลสดๆ ผู้จัดการฝ่ายอาหารทะเล มีเรือประมงของตนเอง เป็นเรือเล็กก็จริง แต่ปลาและอาหารทะเลที่จับได้ แช่นํ้าแข็งอย่างเดียว ไม่มีฟอร์มาลินเลย

คงจะทราบแล้วนะครับว่า สหกรณ์เลมอนฟาร์ม เป็นผลจากโครงการในพระราชดำริ ของพระเจ้าอยู่หัว

ผมขออนุญาตเขียนถึง เลมอนฟาร์มอีกครั้ง ในสัปดาห์หน้าครับ.

สาทิส อินทรกำแหง

main