ฟันน้ำนมซี่แรกของลูก

ท.ญ.วิริยา ออประยูร

คราวนี้เรามาคุยกันถึงเรื่องฟันของลูกกันดีกว่า ตั้งแต่ลูกคลอดออกมาจะเห็นว่าลูกไม่มีฟันเลย แม้จะยังไม่มีฟัน คุณแม่ก็ยังต้องทำความสะอาดลิ้นกับเหงือกให้ลูกบ่อย ๆ เนื่องจากเด็กเล็กจะดูดนมบ่อยมาก ทำให้มีคราบน้ำนมคั่งค้างอยู่ในปาก ในบางรายถ้าไม่ทำความสะอาดช่องปากให้เด็กเลย มักพบว่า เกิดเชื้อราขึ้นในช่องปากของลูก ส่วนมากมักเป็นที่ลิ้น จะเห็นเป็นฝ้าขาวขูดไม่ออก เวลาดูดนมบางครั้งลูกอาจเจ็บลิ้นได้ ถ้าฝ้าขาวทีลิ้นเป็นมากๆ ต้องปรึกษาแพทย์ จะได้รับยาชนิดทา มาช่วยกำจัดเชื้อรา อย่างไรก็ตาม หมอว่า ป้องกันไม่ให้ลูกเป็นเชื้อราในช่องปากดีกว่า วิธีการง่ายๆ คือให้ทำความสะอาดช่องปากให้ลูกทุกวัน อุปกรณ์ไม่มีอะไรยุ่งยาก มีน้ำต้มสุกอุ่น, ผ้ากอซ จับลูกนอนบนตัก ถ้าคุณถนัดมือขวา ให้พันผ้ากอซไว้ที่นิ้วชี้ด้านขวาและจับลูกนอน หันศีรษะไปทางซ้ายของคุณ เริ่มทำความสะอาดโดยจุ่มนิ้วที่พันผ้ากอซไว้ ลงในน้ำต้มสุกอุ่นแล้วนำผ้ากอซไปเช็ดในช่องปากของลูกให้ทั่ว คือ ที่กระพุ้งแก้ม, บนลิ้น, ใต้ลิ้น, สันเหงือก, เพดานปาก ทำอย่างนี้วันละ 2 ครั้ง เช้ากับหัวค่ำหลังมื้อนม ประโยชน์ของการทำความสะอาดช่องปากให้ลูกอย่างสม่ำเสมอก็คือ ลูกจะเคยชินกับการมีเครื่องมือเข้าไปทำความสะอาดช่องปาก ซึ่งพอโตขึ้นลูกจะยอมรับแปรงสีฟันได้ง่ายอีกด้วย เมื่อช่องปากของลูกสะอาดขณะที่ฟันซี่แรกและซี่ต่อๆ ไปของลูกเริ่มขึ้น จะพบว่าไม่มีการอักเสบเกิดขึ้น ทำให้ลูกไม่ต้องทรมานกับการเจ็บปวด หรือเป็นไข้ทุกครั้งที่มีฟันขึ้นเลย ฟันน้ำนมซี่แรกของลูกจะเริ่มโผล่ขึ้นมาในช่องปาก คือ ฟันน้ำนมซี่หน้าล่าง ที่อยู่ตรงกลางของสันเหงือกล่าง อาจจะขึ้นมาพร้อมกัน 2 ซี่ซ้ายขวา หรืออาจขึ้นมาทีละ 1 ซี่ สำหรับอายุของเด็กที่ฟันน้ำนมซี่แรกเริ่มขึ้น คือ ประมาณอายุ 6 เดือน ขอให้คุณแม่คิดไว้เสมอว่า เป็นค่าโดยประมาณ ดังนั้น เด็กบางคนอาจขึ้นก่อนหรือหลังอายุ 6 เดือนไปบ้างก็ไม่ต้องตกใจ มีคุณแม่หลายท่านที่กังวลมาก เห็นลูกอายุ 6 เดือนแล้ว ฟันน้ำนมซี่แรกยังไม่ขึ้น ก็รีบพาลูกมาให้หมอตรวจว่าผิดปกติอะไรหรือเปล่า ซึ่งจริงๆ แล้วลูกปกติดี หมอจึงแนะนำคุณแม่ไปว่าไม่ต้องกังวล เรามาหาวิธีคิดในแง่ดีคือฟันลูกขึ้นช้า ก็มีโอกาสผุน้อยกว่าคนที่ขึ้นเร็วจริงไหมคะ ยิ่งเมื่อฟันน้ำนมซี่แรกของลูกโผล่พ้นเหงือกออกมา การทำความสะอาดช่องปากให้ลูกยิ่งเป็นเรื่องจำเป็นมาก คุณแม่ควรหมั่นทำความสะอาดโดยเฉพาะบนซี่ฟันน้อยๆ ของลูกด้วย โดยใช้วิธีเดิมที่กล่าวมาแล้ว เพียงแต่ต้องพิถีพิถันขึ้นอีกนิด พยายามอย่าให้มีคราบน้ำนมเกรอะกรังบนตัวฟันของลูก เพราะอาจทำให้ฟันผุได้ง่าย หมอเคยได้ฟังคำถามจากคุณแม่คนใหม่หลายๆ ท่านถามว่า จะรู้ได้อย่างไรว่าฟันน้ำนมซี่แรกของลูกใกล้จะขึ้นหรือยัง สังเกตง่ายๆ จากพฤติกรรมของลูก พอใกล้ๆ 6 เดือน เขาจะชอบเอาของต่างๆ ใกล้ตัวที่เขาคว้าได้ เข้าปากแล้วเคี้ยวๆ ด้วยความมันเขี้ยว น้ำลายเขาจะออกมากกว่าปกติ เนื่องจากลูก มีการคันเหงือก (เจ็บๆ คันๆ ) เพราะฟันเริ่มดันจะโผล่ออกจากเหงือก สันเหงือกจะดูนูนๆ กว่าปกติ ถ้าคุณแม่ลองคลำๆ ดู จะรู้สึกว่ามีอะไรแข็งๆ อยู่ใต้เหงือกแล้ว เมื่อฟันซี่แรกของลูกโผล่พ้นสันเหงือกออกมา นับว่าเป็นช่วงที่ลูก มีความน่ารักมากขึ้นอีก ยิ้มมาก็เห็นฟันซี่น้อยๆ ดูไร้เดียงสา น่ารักจริงๆ ต่อไปนี้ฟันน้ำนมของลูกจะค่อยๆ ทยอยโผล่ขึ้นมาเรื่อยๆ ซึ่งก็เป็นหน้าที่ ของคุณพ่อคุณแม่ ที่ต้องคอยหมั่นดูแลทำความสะอาดให้ลูกเสมอ อย่ากลัวที่จะเอามือล้วงทำความสะอาดช่องปากให้ลูก ที่ต้องใช้คำว่าอย่ากลัว เพราะหมอได้พบเห็นคนไข้เด็กมามาก ที่มาทำฟันแล้วพบว่า ฟันเด็กผุมากทั้งปาก พอได้คุยกับคุณแม่ จะรู้เลยว่าคุณแม่บางท่านกลัวเกินไป ไม่กล้าแม้กระทั่ง จะมองเข้าไปในปากลูก (นี่พูดเรื่องจริงนะคะ) พอหมอเปิดปาก ชี้ให้ดูฟันที่ผุเน่าอยู่ คุณแม่ทำท่าขนลุกขนพอง ไม่อยากมอง ทั้งๆ ที่เป็นอวัยวะในร่างกายของลูกแท้ๆ อย่าเป็นแบบนี้เลยนะคะ ฟันของลูกเราเอง ปากของลูกเราเอง เราต้องลุยได้ ใช้กอซดันนิ้วเราแล้วเข้าไปเช็ดถูดูแลให้เขาด้วยตัวเราเอง น่าภาคภูมิใจที่เราเป็นคุณแม่ที่รักลูกทำให้ลูกได้ทุกอย่าง ลูกอายุยังไม่ถึงขวบ เขายังไม่สามารถดูแลทำความสะอาดช่องปากให้ตัวเองได จึงเป็นหน้าที่ของแม่ ที่จะต้องทำให้ เรื่องฟันน้ำนมนี้ถ้าเผลอปล่อยๆ ให้สกปรกสักพัก จะเห็นผลไวมาก เด็กจะฟันผุอย่างรวดเร็ว บางรายปวด มีหนองน่าสงสารจริงๆ ค่ะ ยังมีคุณแม่สมัยใหม่อีกมากมาย ที่ดูแลช่องปากและฟันของลูก ได้เป็นอย่างดีตามตำราเป๊ะ จนหมอต้องชมช่องปากและฟัน ของเด็กผู้โชคดีเหล่านี้จะสะอาดเอี่ยมฟันไม่ผุเลย ยิ้มออกมา ฟันขาวสดใสน่ารัก มาหาหมอฟันแต่ละครั้งไม่ต้องทำอะไร ที่เด็กต้องเจ็บปวด ทำเฉพาะการป้องกันฟันผุ เช่น ขัดฟัน, เคลือบฟลูออไรด์, เคลือบหลุมร่องฟัน เป็นต้น ลูกจะรักหมอฟัน และชอบทำฟันมาก กลายเป็นเด็กที่มีทัศนคติที่ดีต่อการทำฟัน ถ้าอยากให้ลูกเป็นแบบนี้ต้องเริ่มตั้งแต่แรกเกิดกันเลย เช็ดทำความสะอาดช่องปากสม่ำเสมอ เมื่อฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น ยิ่งต้องดูแลทำความสะอาดอย่างดี และเริ่มให้ลูกคุ้นกับแปรงสีฟัน โดยหาซื้อยางกัดแบบที่ทำเป็นรูปแบบคล้ายแปรงสีฟันให้เขาถือๆ กัดๆ เล่น พออายุ 1 ขวบ จึงเริ่มใช้แปรงสีฟันจริงๆ แปรงให้เขา เขาจะยอมรับแปรงสีฟันได้ง่าย เรื่องนี้สำคัญนะคะ มีเด็กบางคนไม่คุ้นกับแปรงขนาดที่ว่า เอาแปรงเข้าปากไม่ได้เลยอาเจียนตลอด เพราะเขาไม่คุ้นเคยกับแปรง กับการทำความสะอาดช่องปากมาก่อน และผุ เพราะไม่สามารถ ทำความสะอาดให้เขาได้ หากเริ่มต้นกันตั้งแต่วันนี้ หัดให้ลูกคุ้นกับการทำความสะอาดช่องปาก ด้วยฝีมือคุณแม่ที่แสนดีกันเถอะค่ะ

ท.ญ.วิริยา ออประยูร

main