ทำไมฟันไม่ขาว

ทญ.ฉวีวรรณ ภักดีธนากุล

ใครๆ ก็อยากมีฟันขาวแวววาว เพราะจะได้ยิ้มสวย มีบุคลิกดี ฟันของพวกเราคนไทยมักจะมีสีขาวอมเหลือง เนื่องจากเชื้อชาติ เผ่าพันธุ์เป็นคนผิวเหลือง เมื่อเทียบกับพวกฝรั่งซึ่งมีผิวขาวซีด จะสังเกตได้ว่าคนผิวสีเข้มฟันจะแลดูขาวยิ่งขึ้น ฟันแต่ละซี่ ก็มีสีไม่เหมือนกัน ฟันเขี้ยวจะมีสีเข้มกว่าฟันหน้าซี่อื่นๆ โดยปกติเมื่อเราเป็นเด็ก ฟันน้ำนมจะมีสีค่อนข้างขาว แต่ฟันแท้ มักจะมีสีขาวอมเหลือง เมื่อมีอายุมากขึ้น ฟันมีการใช้งานนานขึ้น จะสังเกตเห็นได้ว่าฟันจะเหลืองหรือมีสีเข้มกว่าตอนที่ฟันขึ้นใหม่ๆ หลายคนจึงอยากให้ฟันขาวเหมือนเดิม เพราะแลดูสะอาด และดูเป็นหนุ่มสาวกว่าด้วย การที่ฟันเปลี่ยนสีไปนั้น นอกจากเพราะมีอายุมากขึ้น แล้วยังมีสาเหตุอีกหลายประการ สาเหตุสำคัญประการแรกคือ การติดสีจากการสูบบุหรี่ ดื่มชา กาแฟ เป็นประจำ หรือรับประทานอาหารที่มีสีเช่น พริกต่างๆ การป้องกันปัญหานี้ สามารถทำได้โดยการบ้วนปาก หรือแปรงฟันทันที หลังการรับประทาน ส่วนการแก้ไขอาจทำได้โดยการขัดฟันด้วยผงขัดฟัน โดยทันตแพทย์ หรือการใช้ยาสีฟันที่มีผงขัดหยาบกว่ายาสีฟันทั่วไป ซึ่งในปัจจุบันก็มีขายอยู่หลายชนิด แต่ข้อเสียที่อาจเกิดขึ้นคือ จะทำให้ฟันเด็กสึก ชั้นเคลือบฟันที่เรียกว่า อินาเมล จะหายไป เหลือแต่ชั้นเนื้อฟันเดนทีน ทำให้เห็นเป็นสีเหลืองเข้มกว่า และยังมีผลให้เสียวฟันอีกด้วย จึงไม่ควรใช้เป็นประจำติดต่อกันเป็นเวลานานๆ วัสดุอุดฟันประเภทโลหะ เช่น อมัลกัม ซึ่งใช้อุดรอยผุในฟันหลัง มีความแข็งแรงดี แต่สีไม่สวย เมื่ออุดไปนาน ๆ อาจทำให้ฟันเปลี่ยนสีได้ แต่การเปลี่ยนสีแบบนี้จะเกิดขึ้น ก็ต่อเมื่อเกิดรอยรั่วหรือรอยแตก ของวัสดุอุดฟัน ถ้าอุดได้ดี ก็จะไม่พบปัญหาเท่าใดนัก อย่างไรก็ตามในบางครั้งฟันผุใหญ่มากเหลือเนื้อฟันเพียงบางๆ เมื่ออุดด้วยอมัลกัมก็อาจจะเห็นสีคล้ำของโลหะสะท้อนออกมาได้ ซึ่งเราอาจจะเลี่ยงไปอุดฟันด้วยวัสดุชนิดคอมโพสิตซึ่งมีสีเหมือนฟัน จะดูสวยกว่า ฟันที่มีการผุลุกลามเข้าไปถึงโพรงประสาทฟัน เกิดการติดเชื้อในคลองรากฟัน ต้องได้รับการรักษาคลองรากฟัน เพื่อจะเก็บฟันไว้นั้นจะต้องกำจัดเนื้อเยื่อที่ไม่สะอาดออกให้หมด แล้วอุดในคลองรากด้วยวัสดุอุดที่เหมาะสม แต่ในวัสดุเหล่านี้มีสารบางอย่าง สามารถซึมเข้าไปในเนื้อฟันทำให้ฟันมีสีเข้มขึ้นได้ นอกจากนี้สาเหตุอีกประการหนึ่งที่ทำให้ฟันเปลี่ยนสี คือ การได้รับสารเคมีหรือยาบางอย่างเข้าไป ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน เช่น การรับประทานยาบางตัว ได้แก่ ยาปฏิชีวนะเตตร้าไซคลิน ซึ่งใช้รักษาการติดเชื้อ อาจจะมีผลให้ฟันมีสีคล้ำแลดูไม่สวย พบว่าบางคนได้รับยานี้ตั้งแต่อยู่ในครรภ์ โดยเฉพาะระยะที่แม่ตั้งครรภ์ ตั้งแต่ 3 เดือนขึ้นไป ยาจะมีผลให้การสร้างฟันผิดปกติ มีสีเหลือง น้ำตาลหรือเทา เกิดขึ้นในชั้นเนื้อฟัน มีลักษณะเป็นวงๆ รอบตัวฟัน ฉะนั้น การรับประทานยานี้ในเด็กอายุไม่เกิน 8 ขวบ จึงควรหลีกเลี่ยงและใช้ยาตัวอื่นแทน ส่วนยาไมโนไซคลิน ที่นิยมใช้เป็นยารักษาสิว หรือรักษาการติดเชื้ออื่นๆ ก็มีผลให้ฟันเปลี่ยนสีได้เช่นกัน ยาตัวนี้มีผลได้ทั้งเด็กโตหรือผู้ใหญ่ ดังนั้นการได้รับยานี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน ต้องระวังในข้อนี้ด้วย สารฟลูออไรด์ก็เป็นสารตัวหนึ่งที่ทำให้ฟันมีสีไม่สวย สารฟลูออไรด์ เป็นสารที่ใช้รับประทานเพื่อให้ฟันแข็งแรง ไม่ผุง่าย ทนทานต่อการทำลายของกรดจากเชื้อแบคทีเรีย แต่ต้องได้รับในปริมาณที่เหมาะสม หากรับประทานมากเกินไปจะเกิดสีที่ชั้นเคลือบฟัน มีลักษณะเป็นจุดขาวขุ่น กระจายอยู่ที่ตัวฟัน เรามักเรียกว่า ฟันตกกระ มักเกิดขึ้นที่ฟันกราม มากกว่าฟันหน้า การใช้สารฟลูออไรด์จำเป็นต้องอยู่ในความดูแลของทันตแพทย์ เพราะต้องคำนึงถึงอายุของผู้รับประทาน และปริมาณฟลูออไรด์ที่ได้รับจากทางอื่นเช่น จากผัก อาหารบางอย่าง หรือจากน้ำดื่มธรรมชาติ ซึ่งพบว่าหลายจังหวัดในประเทศไทย มีสารฟลูออไรด์อยู่ในน้ำมากกว่าที่อื่นๆ ผู้ที่ดื่มน้ำนั้นจะได้รับสารฟลูออไรด์มากกว่าคนอื่น จึงต้องพิจารณาให้รอบคอบ ฟันที่ได้รับอุบัติเหตุ ถูกกระแทกแรง จะทำให้ฟันตาย เนื่องจากเส้นเลือดในคลองรากฟันฉีกขาด ฟันจะมีสีคล้ำขึ้นทันที หรือภายหลังจากนั้นระยะหนึ่ง เช่น บางคนเคยเกิดการกระทบกระแทกที่ฟัน แต่ไม่มีอาการรุนแรง ในระยะแรกก็ไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ แต่เมื่อเวลาผ่านไปบางทีเป็นปีจึงสังเกตเห็นว่าฟันเปลี่ยนสีไป โรคประจำตัวหลายอย่าง ที่มีการขาดวิตามินร่วมด้วย จะมีผลให้ฟันเปลี่ยนสีได้เช่นกัน นอกจากสาเหตุที่กล่าวมาแล้ว การที่ฟันไม่สะอาด อาจเกิดจากการมีคราบอาหารและคราบหินปูนเกาะที่ตัวฟัน การแก้ไขในกรณีนี้จะทำได้ไม่ยากเพียงแปรงฟันให้สะอาด หรือให้ทันตแพทย์ขูดหินปูนออกเสียเท่านั้นเอง จะเห็นได้ว่าสาเหตุที่ฟันไม่ขาว หรือเปลี่ยนสีไปนั้นมีหลายประการ บางทีก็สามารถป้องกันได้ บางทีก็ป้องกันไม่ได้ ต้องแก้ไขด้วยวิธีต่างๆ กัน ซึ่งจะได้กล่าวถึงในฉบับหน้า อย่าลืมติดตามนะคะ

ทญ.ฉวีวรรณ ภักดีธนากุล

main