ตาแดง

นพ.อมรชัย หาญผดุงธรรมะ

"โรคตาหลายโรค ที่พบได้บ่อยอาจนำมาด้วยอาการตาแดง อาการและอาการแสดงที่เป็นอันตรายต่อสายตาได้แก่ อาการตามัวกะทันหัน อาการกลัวแสง และอาการปวดตา" อาจกล่าวได้ว่า ตาแดง เป็นอาการแสดงที่รู้จักกันดีและสังเกตได้ง่าย ทั้งผู้ป่วยและผู้พบเห็น บางครั้งมีเหมือนกันที่คนข้างเคียงเห็นอาการนี้ ก่อนเจ้าของตาเสียอีก จะด้วยเจ้าของตาไม่ได้ส่องกระจกดูหรือเพราะ ไม่ได้สนใจเนื่องจากไม่มีอาการอื่นเดือดร้อนก็เป็นได้ทั้งนั้นครับ ฉบับนี้ก็เลยขอบอกสู่กันฟังว่า ตาแดง เกิดจากโรคอะไรได้บ้าง อะไรที่สำคัญ อะไรเร่งด่วนและแนวทางการรักษาเบื้องต้นพอสังเขปครับ อาการบอกเหตุ อาการที่เกิดร่วมกับตาแดงและอาจช่วยบอกถึง สาเหตุของตาแดงได้มีดังนี้คือ อาการคัน อาการคันในลูกตาอาจเกี่ยวข้องกับ เยื่อตาอักเสบจากการแพ้ รู้สึกเคืองตา บ่งบอกถึงภาวะตาแห้ง, มีสิ่งแปลกปลอมในตา, เปลือกตาอักเสบ แสบตา แสดงถึงอาการของโรคที่เปลือกตา, เยื่อบุตาหรือแก้วตา เป็นเม็ดหรือเจ็บบางจุด อาจเกิดจากฝีที่เปลือกตา หรือกุ้งยิง ปวดลูกตา อาจเป็นอาการของม่านตาอักเสบ, แผลที่แก้วตา, ต้อหิน, เยื่อหุ้มลูกตาอักเสบ, หรือการติดเชื้อรอบลูกตา กลัวแสง หมายถึง ตาสู้แสงไม่ได้จะเคืองตามาก เป็นอาการของม่านตาอักเสบ, แผลที่แก้วตา, และต้อหิน น้ำตาไหล ลักษณะเป็นน้ำตาใส เกิดจาก เยื่อตาอักเสบเพราะเชื้อไวรัสหรือสารเคมี ขี้ตาเป็นเมือก มักเกิดจากเยื่อบุตาอักเสบ เพราะการแพ้ หรือการติดเชื้อแคลมมีเดีย ขี้ตาเป็นหนอง เกิดจากเยื่อตาอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย, แผลที่แก้วตา, หรือการอักเสบรอบตา ตาแดงร่วมกับโรคของเปลือกตา โรคของเปลือกตาหรือหนังตาที่พบได้บ่อย ได้แก่ การอักเสบของต่อมเปลือกตาตามแนวขนตา จะมีอาการเฉียบพลัน คือ เปลือกตาบวมและปวด มักจะสุก และแตกระบายหนองออกภายใน 1 สัปดาห์ ถ้าไม่แตก อาจกลายเป็นฝีที่ต้องผ่าเอาหนองออก การอักเสบชนิดนี้อาจ จำกัดอยู่เฉพาะเปลือกตา โดยตาไม่แดงเลยก็ได้ การอักเสบหรือติดเชื้อของต่อมด้านล่างของเปลือกตา มักจะ เรื้อรังต้องผ่าหริอตัดเอาออก ถ้าติดเชื้อฝีก็อาจเกิดอักเสบอย่างเฉียบพลัน การอักเสบของเปลือกตา ถ้าเกิดจากติดเชื้อแบคทีเรียจะมี อาการเฉียบพลันคือ อาการคล้ายมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในตา, ปวดแสบปวดร้อน, มีหนองหรือน้ำเหลืองตามขอบตา ตาแดงร่วมกับมีขี้ตา โรคที่พบได้บ่อยได้แก่ การติดเชื้ออักเสบรอบดวงตา การอักเสบนี้อาจลุกลามมาจากไซนัสอักเสบข้างดวงตา, อาจเกิดจากติดเชื้อของดวงตาโดยตรง หรือจากการบาดเจ็บ ต่อดวงตาแล้วมีการติดเชื้อแทรกซ้อน ผู้ป่วยจะมีไข้สูง และอาการรุนแรง รอบตาจะบวมแดง อาจบวมจนตาปิด มีหนองออกมาจากตา โรคนี้อันตรายมาก เพราะเชื้ออาจแพร่จากตาเข้าสู่สมองได้ง่าย เยื่อบุตาอักเสบ โรคนี้อาจเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส การแพ้สารเคมี หรือภาวะที่มีน้ำตาน้อย ถ้าขี้ตามีลักษณะเป็นเมือกเหนียวๆ อาจเกิดจากการแพ้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าเกิดร่วมกับอาการคันและมีการแพ้ ที่ผิวหนัง จมูก หรือหอบหืดร่วมด้วย ขี้ตาลักษณะคล้ายหนอง มักเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย กรณีตาจะแดงมาก ขี้ตาเป็นน้ำใสๆ แบบน้ำตา อาจจากเชื้อไวรัส ซึ่งมักจะมีต่อมน้ำเหลืองบริเวณหน้าหูโตขึ้นด้วย แต่อาจเกิดจากสารเคมีระคายเคืองก็ได้ เยื่อบุตาอักเสบจากการแพ้ มักจะมีอาการแพ้อย่างอื่นอยู่แล้ว เช่น ไข้ละอองฟาง, หอบหืด และโรคแพ้ของผิวหนัง อาจเกิดจากการถูกสารที่แพ้หรือเกิดในฤดูที่มีสารที่แพ้อยู่ในอากาศมาก นอกจากตาจะแดงแล้วจะมีขี้ตาเป็นเมือกเหนียว, คัน, น้ำตาไหลมาก พบมากในเด็กโตและวัยย่างเข้าวัยผู้ใหญ่ อาจมีอาการในบางฤดู หรือเป็นทั้งปีก็ได้ เยื่อบุตาจะบวมมากและอาจบวมขึ้นอย่างกะทันหัน เยื่อตาอักเสบจากเชื้อหนองในอาจเล่นงานแก้วตาจนทะลุได้ ต้องรีบรักษาโดยเร็วที่สุด เชื้อแคลมมีเดีย อาจเข้าตาได้ จากการสัมผัสน้ำเมือกจากอวัยวะสืบพันธุ์ พบในเด็กแรกเกิด วัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ที่มีกิจกรรมทางเพศมาก ขี้ตามาก ลักษณะเป็นมูกปนหนอง เปลือกตาบวมและแดง ตาแดงจากเชื้อไวรัสอาจเกิดร่วมกับคออักเสบและมีไข้ ชนิดที่ระบาดติดต่อกันง่ายจะเกิดจากไวรัสที่เรียกว่า แอดิโนไวรัส ทำให้ปวดตา ตามัว เนื่องจากเชื้อเล่นงานที่แก้วตาด้วย เชื้อไวรัสหัดเยอรมัน คางทูม และเริม ก็ทำให้เยื่อตาอักเสบได้ ตาแดงร่วมกับตาแห้งหรือระคายเคือง มีโรคตาหลายโรคที่มีอาการตาแห้ง การมีน้ำตาน้อย อาจเกิดจากอายุมาก, มีโรคประจำตัว, ควัน,สารเคมี หรือยาบางชนิด ต้อลม - ลักษณะเป็นเนื้อนูนๆ ออกสีเหลืองตรงตาขาวด้านใกล้จมูก เนื้อเยื่อนี้เป็นพังผืดปนกับไขมัน ต้อเนื้อ - เป็นเนื้อเยื่อที่มี เส้นเลือดฝอยเกิดใหม่ เริ่มจากตาขาวแล้วยื่นเป็นแผ่นเข้าไปตาดำส่วนที่เป็นแก้วตา ทั้งต้อลมและต้อเนื้อนี้เป็นภาวะที่เกิดช้า ๆ และเรื้อรังเมื่อถูกลม ฝุ่นละออง หรือสิ่งระคายเคือง จะทำให้อาการมากขึ้น ต้อเนื้อหากเป็นมากจะปิดบังรูม่านตา ขัดขวางการมองเห็น จำเป็นต้องล้างออก เลือดออกใต้เยื่อบุตา - อาการนี้ถ้าไม่ได้เกิดจากโรคเลือด บาดเจ็บต่อลูกตาหรือการขยี้ตาแล้ว อาจเกิดขึ้น จากภาวะที่ทำให้แรงดันในเส้นเลือดสูงขึ้น เช่น ขณะไอ, จาม หรือ เบ่งอุจจาระ หรือเบ่งตอนคลอดบุตร บางทีก็พบว่าเกิดขึ้นเองโดยนึกสาเหตุไม่ออก ภาวะตาแห้งอาจชวนให้ขยี้ตา บางทีอาจทำให้เลือดออกใต้เยื่อบุตาได้ครับ ตาแดงร่วมกับอาการปวดตา โรคของตาที่มีอาการเข้าข่ายนี้ได้แก่ เป็นแผลที่แก้วตา - ปัญหานี้พบบ่อยขึ้น จากการใช้เลนส์สัมผัสกันมากขึ้น คอนแทคเลนส์ชนิดอ่อน และชนิดที่ใช้สวมติดต่อกันนาน ทำให้เกิดแผลที่แก้วตา ได้มากกว่าคอนแทคท์เลนส์ที่ถอดออกทุกวัน ผู้ที่ใช้คอนแทคท์เลนส์จึงควรทราบความผิดปกตินี้ หากมีตาระคายเคืองหรือตาแดงควรถอดออกก่อน ถ้าถอดออกแล้วไม่หายต้องไปพบแพทย์ครับ รอยถลอกที่แก้วตา - อาจเกิดจากการบาดเจ็บในรูปแบบ ต่างๆ เช่น ถูกสิ่งของกระเด็นเข้าตา ถูกเล็บ, ถูกปลายกระดาษสะกิด ฯลฯ อาการปวดจะค่อนข้างมาก ตาจะแดง แพ้แสงหรือลืมตาสู้แสงไม่ได้ และน้ำตาไหลมาก แก้วตาอักเสบ - อักเสบจากการติดเชื้อจะมี อาการปวด กลัวแสง น้ำตาไหล และตามัว ตาจะแดง และแดงมากรอบๆ แก้วตา เชื้อสาเหตุส่วนใหญ่จะเป็นเชื้อไวรัสครับ ชนิดที่พบบ่อยที่สุดคือ แอดิโนไวรัส เชื้อเริมจะหลบซ่อนอยู่ในปมประสาท ทำให้กลับเป็นซ้ำอีกได้หากภูมิต้านทานของร่างกายไม่ดี, เป็นไข้, หรือถูกแสงแดดมากเกินไป การติดเชื้อแบคทีเรียมีความรุนแรงสูงและถือว่าเป็นเรื่องเร่งด่วนที่ต้องรักษา สาเหตุนำอาจมาจากเลนส์สัมผัส หรือการบาดเจ็บ ม่านตาอักเสบ - อาการสำคัญคือ ตาแดง ม่านตาหดเล็ก อาจมีโรคทางกายอย่างอื่นร่วมด้วย เช่น วัณโรค ซิฟิลิส เรื้อนกวาง ข้ออักเสบ ลำไส้อักเสบ ฯลฯ เยื่อหุ้มลูกตาชั้นนอกอักเสบ - เป็นภาวะอักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่ง ที่มีการทำลายของเนื้อเยื่อหุ้มลูกตา สาเหตุมีได้หลายอย่างเช่น โรคที่เกี่ยวกับเนื้อเยื่อเกี่ยวพันและหลอดเลือด เช่น โรครูมาตอยด์ กระดูกสันหลังอักเสบ ข้ออักเสบ โรคทางเมตาบอลิซึม เช่น ธัยรอยด์เป็นพิษ, เกาต์ โรคติดเชื้อ เช่น วัณโรค ซิฟิลิส โรคเรื้อน เริม งูสวัด เชื้อแบทีเรีย ฯลฯ อาการสำคัญของเยื่อหุ้มลูกตาชั้นนอกอักเสบคือ อาการปวด ครับ ปวดกรุ่นๆ อาจปวดมากจนนอนไม่หลับ ตาจะแดงมากจนออกสีม่วง เพราะเส้นเลือดขยายตัว ต้อหิน - อาการปวดตาจะมากร่วมกับตามัว อาจมองเห็นดวงไฟมีแสงทรงกลดรอบๆ อาจมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หรือปวดท้อง ร่วมด้วยก็ได้ ตาจะแดงแก้วตาขุ่น ม่านตาขยายกว้าง การนั่งอยู่ในห้องมืดนานๆ เช่น ชมภาพยนตร์ อาจทำให้เกิดอาการของต้อหินดังกล่าวได้ ครับที่กล่าวมาข้างต้นก็เป็นอาการตาแดงร่วมกับอาการอื่นๆ เนื่องจากตาเป็นอวัยวะสำคัญ ผมแนะนำให้ท่าน ปรึกษาแพทย์เมื่อมีอาการผิดปกติ ไม่แนะนำให้รักษาเองครับ ที่อาจช่วยตัวเองได้บ้างก็ยอมแค่รับประทานยาบรรเทาปวด เช่น พาราเซตามอล เท่านั้น รีบพบแพทย์ด่วนครับ

นพ.อมรชัย หาญผดุงธรรมะ

main