โซเดียม

ศรีสมัย วิบูลยานนท์

หลาย ๆ คนอาจจะยังไม่ทราบว่า โซเดียมคืออะไร บางคนอาจจะทราบ และมองลึกลงไปว่า โซเดียมมีผลอะไรกับผู้ป่วยโรคไต โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ และโซเดียมมีความสำคัญอย่างไร วันนี้เรามาทำความรู้จักโซเดียมกัน โซเดียมเป็นสารอาหารที่สำคัญในตระกูลเกลือแร่ โซเดียมจัดอยู่ในกลุ่มอีเลคโทรไลต์ เมื่อละลายน้ำจะแยกตัวออกเป็น ไอออนที่มีประจุไฟฟ้าบวก โซเดียมมีมากที่สุดที่น้ำนอกเซลล์ โดยควบคุมความดันออสโมติกเพื่อรักษาปริมาณของน้ำนอกเซลล์ โซเดียมจะถูกดูดซึมได้ตลอดทางเดินอาหาร น้อยที่สุดที่กระเพาะอาหาร และมากที่สุดที่ลำไส้เล็กส่วนกลาง โซเดียมยังช่วยรักษา ความเป็นกรดและด่างของร่างกาย ช่วยนำซูโครสและกรดอะมิโน ไปเลี้ยงร่างกาย โซเดียมมีความสัมพันธ์กับไตอย่างไร ไตมีหน้าที่ขจัดของเสีย ยา สารพิษที่ละลายในน้ำออกทางปัสสาวะ ดูดซึมและเก็บสารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย รักษาปริมาณน้ำในร่างกาย โดยสงวนเก็บน้ำไว้ระบายน้ำส่วนที่ร่างกาย ไม่ต้องการออกจากร่างกาย รักษาปริมาณของโซเดียมในยามที่ร่างกายขาดโซเดียม ระบายโซเดียมที่มากเกินต้องการออกทางปัสสาวะในกรณีที่ ได้รับโซเดียมมากเกินไป ดังนั้นถ้าไตปกติจึงไม่มีอันตรายจากโซเดียมคั่งค้าง ไตมีหน้าที่ขับโซเดียมส่วนเกินออกจากร่างกาย โซเดียมจะถูกขับถ่ายออกทางปัสสาวะ บางส่วนจะออกมาทางอุจจาระและเหงื่อ และเมื่อสมรรถภาพของไตเสื่อมลง การคั่งของของเสียจะเกิดขึ้น รวมทั้งไตไม่สามารถขับโซเดียมส่วนเกินออกได้ ทำให้โซเดียมคั่งอยู่ในเลือด ทำให้ผู้ป่วยโรคไตจำเป็นต้องลดการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียมน้อยลง คนปกติมีความต้องการโซเดียมประมาณ 1,100-3,000มิลลิกรัม 47.82-143.47 meq ต่อวัน (ข้อกำหนดของสารอาหาร ที่ควรได้รับประจำวันและแนวทางการบริโภคอาหารสำหรับคนไทย 2532) เราได้โซเดียมจากอาหารรวมกับคลอไรด์ในรูปของโซเดียมคลอไรด์ที่เรียกว่า เกลือแกงหรือเกลือโต๊ะ นอกจากนี้จะได้โซเดียมจากเครื่องปรุงรสทุกชนิด ที่มีเกลือโต๊ะเป็นองค์ประกอบ เช่น น้ำปลา ซอสซีอิ้วปรุงรส กะปิ อาหารหมักดอง ผัก-ผลไม้ดอง ไข่เค็ม ปลาเค็ม ฯลฯ จากผลงานวิจัยของ นายแพทย์สุพัฒน์ วานิชย์การ และวรนุช ศรีเจษฎารักษ์ 2540 ได้พบว่า ปริมาณของน้ำปลา 1 ช้อนชา (5 มิลลิลิตร) มีปริมาณโซเดียมอยู่ดังนี้ ปลาหมึก 0.9508 มก., ทิพรส 0.9625 มก., คนแบกกุ้ง 0.9742 มก., ปลาไส้ตัน 1.4283 มก., โบว์แดง 1.7333 มก. ฉะนั้นผู้ป่วยโรคไต โรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจที่แพทย์สั่งว่า ควรกินอาหารจำกัดโซเดียมหรืออาหารลดเกลือ ควรระมัดระวังในการเติมน้ำปลา เกลือหรือซอสปรุงรสในอาหารด้วย ในการเติมน้ำปลาลงในอาหาร ควรปรึกษาแพทย์หรือนักโภชนาการเพื่อให้คำแนะนำว่า ควรเติมน้ำปลาลงในอาหารได้กี่ช้อนต่อวัน ซึ่งผู้ป่วยต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด โดยเฉพาะการเลือกใช้น้ำปลาชนิดที่มีปริมาณโซเดียมพอเหมาะกับตัวเอง ที่จะไม่ทำให้ปริมาณโซเดียมส่วนเกินคั่งอยู่ในเลือดมากเกินไป ซึ่งจะทำให้ไตถูกทำลายมากขึ้น ผลงานวิจัยอีกชิ้นหนึ่งของ Dr Graham Maegregor, The Salt-Free Diet Book, 1984 ได้วิจัยหาโซเดียมในอาหารหลาย ๆ ชนิดดังนี้ ชนิดอาหาร (น้ำหนัก 100 กรัม) ปริมาณโซเดียม มิลลิกรัม mEq. เส้นหมี่ซั่ว 1,406 61.31 มันฝรั่งทอด (Potato Chip) 997 43.34 ขนมปังแครกเกอร์ 613 26.65 ขนมปังขาว, ขนมปังข้าวรำ 541 23.52 พิซซ่า(โรยเนยแข็ง) 339 14.73 เนื้อเค็มแห้ง 4,255 185 ไส้กรอกเนื้อ 1,099 47.78 ไส้กรอกหมู 1,002 43.56 หอยนางรม 882 38.34 กุ้งทะเล 418 18.17 เนื้อปูทะเล 247 10.73 ไข่เป็ด 191 8.30 ไข่ไก่ 181 7.86 ปลาหมึก 158 6.86 หอยแมลงภู่ 150 6.52 เกลือโต๊ะ(1 ช้อนชา) 1,942 84.43 ผงฟู (1 ช้อนชา) 294 12.78 นมผงขาดมันเนย 529 23 นมผงธรรมดา 399 17.34 นมรสช็อกโกแลต 120 5.21 โยเกิร์ตธรรมดา 77 3.34 โยเกิร์ตแต่งรส 64 2.78 นมสดพร้อมดื่ม 50 2.17 เบคอน 1,012 44 เนยสดชนิดเค็ม 864 37.56 เนยเทียมชนิดเค็ม 782 34 CHEDDAR CHEESE 608 26.43 มายองเนส 598 26 เนยสด,เนยเทียมชนิดจืด น้อย - ซอสถั่วเหลือง 7,360 320 ซอสมะเขือเทศ 1,119 48.65 ปลาซาร์ดีน(กระป๋อง) 656 28.52 ปลาทูน่า(กระป๋อง) 421 18.30 โกโก้ผง (1 ช้อนชา) 27 1.17 โอวัลตินผง (2 ช้อนชา) 13 0.56

ศรีสมัย วิบูลยานนท์

main