การป้องกันการติดเชื้อ HIV หรือเชื้อเอดส์จากแม่สู่ลูกนั้น เป็นมาตรการที่คุ้มค่า และได้ผลที่สุดในการควบคุมโรคเอดส์ในเด็ก เพราะสาเหตุการติดเชื้อเอดส์ในเด็กเกือบทั้งหมด ติดเชื้อในช่วงคลอดหรือใกล้คลอด

มีการศึกษาวิธีป้องกันการติดเชื้อจากแม่สู่ลูกหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการล้างช่องคลอดด้วยยาฆ่าเชื้อโรคบางชนิด การผ่าตัดเอาเด็กออกทางหน้าท้อง เพื่อให้เด็กสัมผัสเลือดหรือสารคัดหลั่งน้อยที่สุด หรือการให้ยาต้านไว้รัสเพื่อลดระดับไวรัสในเลือดก่อนคลอดร่วมกับการให้ยาในทารกแรกเกิด

การให้ยาต้านไวรัสเอดส์แก่หญิงตั้งครรภ์ เพื่อป้องกันการติดเชื้อจากแม่สู่ลูกนั้น ในระยะแรกได้มีการศึกษาการใช้ยา AZT (Zidovdine) ตั้งแต่ไตรมาสที่ 2 ให้ยาเข้าทางหลอดเลือดดำระหว่างคลอด และให้ในทารก 6 สัปดาห์ พบว่าลดการติดเชื้อลงประมาณร้อยละ 67.2

ต่อมาศูนย์ความร่วมมือการวิจัยโรคเอดส์ ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างกระทรวงสาธารณสุขของไทย และศูนย์ควบคุมโรคแห่งชาติ สหรัฐอเมริกา ร่วมกับโรงพยาบาลศิริราช โรงพยาบาลราชวิถี สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี ร่วมกันทำการศึกษาให้ AZT ระยะสั้น โดยเริ่มตอนตั้งครรภ์ 36 สัปดาห์ และให้กินยาระหว่างคลอด โดยไม่ต้องให้ยากับทารกที่เกิด พบว่า ลดการติดเชื้อลงร้อยละ 50 เหลืออัตราการติดเชื้อในทารกเพียงร้อยละ 9.2 แต่ต่อมาพบว่าการที่ไม่ให้ยากับทารกนั้น ยังมีความเสี่ยงที่ทารกจะติดเชื้อที่อาจเล็ดลอดเข้าสู่ทารก การให้ยาแก่ทารกทันทีหลังคลอด จึงมีส่วนสำคัญมาก

การใช้ AZT แบบระยะสั้นในหญิงตั้งครรภ์ร่วมกับการให้ AZT แก่ทารก จึงได้รับการยอมรับ และเป็นวิธีการที่แพร่หลาย ทำให้อัตราการติดเชื้อเอดส์จากแม่สู่ลูกในประเทศไทยลดลงจากเดิม ประมาณร้อยละ 2025 เหลือเพียงประมาณร้อยละ 9.2

แต่ก็ยังมีการศึกษาต่อเนื่องเพื่อหาสูตรยาต้านไวรัสที่ได้ผลดีกว่านี้ หลังจากมีการศึกษาในอัฟริกา พบว่า ถ้าใช้ยา AZT ร่วมกับยา Lamivudine (3TC) ระยะสั้นในเด็กที่กินนมแม่ จะสามารถลดอัตราการติดเชื้อได้ ประมาณร้อยละ 50 และถ้าให้ Navirapine 1 ครั้ง ในแม่ตอนเจ็บท้อง และ 1 ครั้งในลูก เมื่ออายุ 48-72 ชั่วโมง ในเด็กที่กินนมแม่สามารถลดการติดเชื้อได้ร้อยละ 50 เช่นกัน

ข้อมูลดังกล่าว จึงเป็นที่มาของการศึกษาต่อมา โดยสาขาโรคติเชื้อ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา และภาควิชากุมารเวชศาสตร์ ซึ่งได้รับทุนสนับสนุนจากโครงการพัฒนาภูมิปัญญาและการวิจัยเพื่อป้องกันและแก้ปัญหาเอดส์ ทบวงมหาวิทยาลัยทำการศึกษาการให้ยา AZT+3TC (Lamivudine) แบบระยะสั้นแก่หญิงตั้งครรภ์ โดยเริ่มตอนอายุครรภ์ 34 สัปดาห์ และให้ยา AZT ในทารก ซึ่งพบว่าลดอัตราการติดเชื้อลงเหลือเพียงร้อยละ 2.83 ซึ่งเมื่อเทียบกับการใช้ AZT ชนิดเดียวในแม่และลูก ในโรงพยาบาลศิริราช ที่มีอัตราการติดเชื้ออยู่ที่ร้อยละ 11

จึงนับว่าการใช้ยา 3TC เพิ่มขึ้นอีกชนิดหนึ่งทำให้การติดเชื้อลดลงได้ถึง 3 เท่า

นอกจากนี้ 3TC ยังเป็นยาที่องค์การเภสัชกรรมสามารถผลิตได้ในราคาที่ไม่แพง ทำให้ค่ายาเฉลี่ยสำหรับผู้ป่วยต่อรายนั้นอยู่ในระดับที่ไม่แพงเกินไป ในขณะที่ประสิทธิภาพในการป้องกันนั้นอยู่ในระดับที่ดี